Yatırım yapmak, belirli bir kaynak ya da gelirin değerini zamana emanet etmek anlamına gelir. Zaman aynı zamanda finanstaki ve yatırımdaki tüm dinamikleri değiştirir. Çeşitli yatırım araçları belirli dönemlerde popülarite kazanır.
Ancak akıp giden zamana direnç gösteren ve önemini hiç kaybetmeyen bir yatırım aracı vardır. Evrensel finans yapısının temel taşlarından biri olan bu yatırım enstrümanı hisse senedidir.
Bu yazımızda, yatırımcıların ve şirketlerin her dönem ilgi odağında bulunan hisse senetlerinin ne olduğundan ve verimli bir yatırım portföyü oluşturmak için nasıl seçilmeleri gerektiğinden bahsedeceğiz.
Hisse Senedi Nedir?
Hisse kağıtları olarak da anılan hisse senetleri, halka arz edilmiş şirketlerin paydaşlarının sermaye üzerindeki ortaklık oranlarını ifade etmek amacı ile oluşturulan eşit değerli şirket paylarıdır. Bir yatırımcı hisse senedi satın aldığında, hisseyi arz eden şirketin ortağı konumuna gelir ve çeşitli haklar kazanır. Bu haklardan bazıları yatırımcılara finansal getiriler sunarken bazıları idari karar süreçlerinde etkilidir.
Hisse senetleri şirketler ve yatırımcılar için her zaman önemli bir odak olmuştur. Bu sebeple zaman içinde hisse senetleriyle ilgili keskin düzenlemeler ve mevzuatlar oluşturulmuştur. Tüm şirket ve yatırımcılar hisseler üzerinde yapacakları işlemleri bu yönergeler doğrultusunda yürütürler. Sermaye Piyasası Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu hisselerle ilgili yasal zemini oluşturur.
Hisseler yatırımcıya birden fazla yol ile kâr elde etme imkanı verir. Şirket içi ve şirket dışı faktörlerin etkisi ile şirketin performansı yükselebilir ya da düşebilir. Bu gibi durumlarda hisse senetlerinin değeri olumlu ya da olumsuz yönde değişir. Doğru stratejiler uygulayan bir yatırımcı sahip olduğu hisseleri satın aldığı fiyattan daha yüksek bir bedelle satarak kâr elde edebilir.
Hisse senedinden kâr etmenin bir diğer yolu temettü geliri elde etmektir. Temettü, şirketlerin elde ettikleri kârın belirli kısmını ortaklarına dağıtması anlamına gelir. Bu dağıtımdan elde edilecek gelirin miktarı sahip olunan hisse oranına bağlı olarak değişir.
Anonim ya da sermayesi paylara ayrılan komandit şirketler tarafından Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) izni ile çıkarılabilen bu menkul kıymetler, şirketler için de büyük önem arz eder. Ortak sayısının artmasıyla birlikte şirketin tüm faaliyetlerine dair sorumluluk, paydaşlar arasında paylaşılmış olur. Aynı zamanda şirketlerin ticari faaliyetleri için kullanabilecekleri kaynağı oluşturmasının en güvenilir ve kolay yolu hisse senetleridir.
Hisse senedi yatırımı, aracı kurumlar üzerinden açılacak bir yatırım hesabı vasıtasıyla alım satım emirleri verilerek gerçekleştirilebilir.
Hisse Senedi Çeşitleri
Hisse senetleri, ihraç biçimlerine ve sağladığı haklara göre farklı çeşitlere ayrılırlar. Hangi tür hisse senetlerinin, ne koşullar altında çıkarılabileceği resmi otoritelerin yaptığı düzenlemeler ile belirlenir.
İhraç Türüne Göre Hisse Senetleri
İhraç edilme türlerine göre nama yazılı ve hamiline yazılı olmak üzere iki tür hisse senedi bulunur.
Nama Yazılı
Nama yazılı hisse senetleri kişiye özel düzenlenir ve hisse senedi kullanıcısının ticaret unvanını, yerleşim yerini ve pay senedi bedelinin ödenmiş olan miktarını belirtir. Bu tür hisse senetleri hamiline yazılı hisselere dönüştürülmedikçe borsada işlem görmezler. Bu dönüşümün gerçekleşebilmesi için pay bedellerinin tümüyle ödenmiş olması gerekir.
Hamiline Yazılı
Hamiline yazılı hisse senetleri özel olarak belirtilmiş bir kişiye değil, hissenin sahibine düzenlenmiş pay senetleridir. Borsada işlem gören pay senetleri bu türe aittir.
Hak ve Koşullara Göre Hisse Senetleri
Hisse senetleri, sahibine sağladığı haklar ve çıkarılma koşullarına bağlı olarak da türlere ayrılır. Bu hisse senetlerinden hangilerinin düzenlenebileceği ilgili ülkenin kanunlarında belirtilir. Hak ve koşullara göre ayrılmış pay senedi türlerinden bazıları şunlardır:
Adi Hisse Senedi
Adi hisse sahipleri şirket hakkında bilgi edinme, şirket kararlarında oy vasıtasıyla söz sahibi olma, kar payı alma gibi ayrıcalıklar edinir.
İmtiyazlı Hisse Senedi
Şirket ana sözleşmesi doğrultusunda sahibine ayrıcalıklar veren hisse senetlerine imtiyazlı senetler adı verilir.
Primli ve Primsiz Hisse Senetleri
Bir pay nominal değerine kıyasla daha yüksek bir bedelden satışa çıkıyorsa bu hisseye primli, nominal değerinden satışa çıkıyorsa bu hisseye primsiz hisse senedi adı verilir.
Bedelli ve Bedelsiz Hisse Senetleri
Bedelli sermaye artırımı yoluyla ihraç edilen paylara bedelli, bedelsiz sermaye artırımı yoluyla ihraç edilen paylara ise bedelsiz hisse senedi denir.
Hisse Senedi Yatırımının Avantajları Nelerdir?
Tam verimli bir yatırımın sırrı, yatırım enstrümanlarının avantaj ve dezavantajlarını ölçerek beklenti ve alışkanlıklar doğrultusunda en doğru yatırım stratejisini oluşturmaktır. Bu yatırım stratejilerini ForInvest gibi çözüm ortakları üzerinden düzenli veri takibi yaparak destekleyen yatırımcılar, yatırım araçlarının eşsiz avantajlarından en verimli biçimde faydalanmış olurlar. Hisse senetleri, sağladığı haklar ve sunduğu gelir yöntemleri ile diğer yatırım araçlarından ayrışır. Bu yatırım türünü avantajlı kılan faktörlerden bazıları şunlardır:
A.Anlık Ve Düzenli Gelir Potansiyeli
Hisse senetlerini satın almak adına belirli bir bedel ödenir. Şirketin performansına ve yatırımcı beklentilerine göre hisse senetlerinin değeri değişir. Bu değer hisseyi satın almak için ödenen bedelin üstüne çıktığında yatırımcılar kâr elde edebilirler.
Hisse senedi yatırımını özel kılan sebeplerden biri, yatırımcılarına düzenli bir gelir elde etme imkanı da sunmasıdır. Uzun vadeli planlanmış bir hisse yatırımı ile tatmin edici bir temettü geliri elde edilebilir.
B.Hak Kazanımı
Hisse senetleri sahipleri senedi ihraç eden şirkete ortak hale gelirler. Bu ortaklık hisse sahibine kârdan pay alma, oy verme, rüçhan gibi pek çok önemli hak tanır.
C.Likidite
Hisse senetleri ihtiyaç duyulduğunda anında ve zahmetsiz biçimde nakde dönüştürülebilir. Bu durum yatırımcılara büyük esneklik sağlar.
D.Yatırım Üzerinde Kontrol
Hisse senetlerinin değeri ve temettü geliri şirketin bilanço gibi göstergelerle ölçülebilecek mali performansına ve yarattığı beklentilerin büyüklüğü ile doğru orantılı olarak değişir. Yatırımcı pay senedini satın alıp şirketin bir ortağı haline geldiğinde şirketin aldığı kararlar ile ilgili bilgi ve yetki sahibi olur. Yatırımcının şirketin geleceği konusunda tam hakimiyete sahip olması, hissesinin kazanacağı ya da kaybedeceği değeri isabetli bir şekilde tahmin etmesini kolaylaştırır.
Borsa Endeksi Nedir?
Borsa endeksleri, borsada işlem gören şirketlerin hisse senetlerinin mali performansını ölçmede ve kıyaslamada kullanılan göstergelerdir. Borsa endeksleri sayesinde hisse senetleri küresel, ulusal ya da bölgesel düzeyde kıyaslanabilir.
Endeksler hisselerin güvenilirliğini ve potansiyelini göstermekte oldukça başarılı olduklarından hisse alım satımı yapanların ve finansal otoritelerin ilgisini çekerler. NASDAQ 100, S&P 500 gibi küresel endeksler dünya çapındaki hisse yatırımlarına yön verirler.
Borsa İstanbul’da işlem gören en değerli 100 hissenin sıralandığı endeks BIST100 endeksidir. BIST100 hisseleri Türk Borsaları’nın mevcut rekabet düzeyini çok iyi yansıtır ve bu özelliği nedeniyle ulusal ve küresel ölçekte şirketler, yatırımcılar ve finans otoriteleri tarafından özenle takip edilir. BIST 100’ün yanı sıra BIST 50, BIST 30 gibi ulusal ve BIST Turizm, BIST Sinai gibi endüstriye özel Borsa İstanbul endeksleri de mevcuttur.
Hisse Senedi Seçerken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Hisse senedi fiyatları şirketlerin iç dinamiklerindeki değişimlere bağlı olarak değişebileceği gibi dış faktörler ve beklentiler doğrultusunda da artıp azalabilir. Hisse senedi yatırımının başarısı, yatırımcının alışkanlık, ihtiyaç ve beklentileri göz önünde bulundurarak ölçülür.
Kimi yatırımcı yatırımdan elde edeceği dönütü uzun vadeli olarak planlar ve yatırım stratejilerini bu doğrultuda oluştururlar. Kimi yatırımcılar ise alacağı riski artırarak kısa zamanda büyük gelir elde etmek ister. Hisse senedi yatırımı doğru planlandığında iki tür yatırımcı için de önemli fırsatlar yaratabilir.
Yatırımından maksimum verimi almak isteyen yatırımcılar şirketlerin mali tablolarını ve iç hareketliliğini düzenli olarak takip etmeli, güven vermeyen şirketlerden uzak durmalıdır. Hisse senedinin güvenilirliği ve başarı potansiyeli temel analiz gibi yöntemler ve PD/DD oranı gibi analiz kriterleri ile değerlendirilebilir. Bunun yanı sıra küresel, ulusal, bölgesel ya da sektörel gelişmelerin sürekli olarak takip edilmesi büyük önem arz etmektedir.
Güvenilir finans otoritelerinin yorumları ve borsa endeksleri hangi şirket hisselerinin yatırıma değer olduğunu anlamakta yatırımcıya büyük kolaylık sağlar. Ancak başarılı yatırımcılar stratejik kararlarını bu değerlendirmeler ile kendi araştırma ve analiz faaliyetlerini birleştirerek alırlar.
Yatırımda riskleri azaltmak ve kontrollü bir gelir elde etmek isteyen yatırımcılar hisse senetlerini bir yatırım portföyünün nadide parçaları haline getirirler. Bu portföy etkin biçimde yönetildiğinde hisse senedi yatırımından alınacak verim büyük oranda artar.
Hisse Yatırımını Kolay Ve Etkili Hale Getirmek (H2)
Araştırma, analiz, alım-satım, veri takibi ve yatırım yönetimi gibi süreçler etkili bir hisse yatırımı için olmazsa olmazdır. Özellikle hız ve verim kavramlarının yatırım dinamiklerini şekillendirdiği günümüzde uzman yatırımcılar tüm bu faaliyetlerdeki başarılarını kusursuzlaştırmak için etkili çözüm ortaklarından faydalanırlar.
Yatırıma dair son dakika gelişmelerine, piyasa verilerine, etkili analiz araçlarına ve finans uzmanlarının görüşlerine her yerden ve kesintisiz biçimde ulaşmanızı sağlayan ForInvest, bir hisse alım satım uygulamasından çok daha fazlasıdır.
ForInvest’i kullanarak hisse yatırımında ihtiyacınız olan ulusal ve küresel çapta etkili borsa endekslerini ve tüm piyasa verilerini anlık olarak takip edebilir, hisse alım ve satım işlemlerini kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
Profesyonel seviye yatırımcı modülleri, üst düzey veri terminali ve gelişmiş analiz araçları ile yatırım alışkanlıklarınızı uzman düzeye taşımak için FXPlus paketlerimizi keşfedebilirsiniz.